De overdracht van activa of van een handelszaak kan een goed alternatief zijn voor de overdracht van aandelen.

Bij de verkoop van een onderneming denkt men doorgaans eerst aan de overdracht van aandelen, in het Engels beter bekend als een share deal. Deze methode, waarbij de hele vennootschap wordt overgedragen, was tot voor kort fiscaal neutraal in België.

De invoering van de belasting op meerwaarden op aandelen is een goede aanleiding om eraan te herinneren dat er ook een alternatieve manier bestaat om een overdracht te structureren: de asset deal, of overdracht van activa.

Hoewel minder gebruikelijk, kan deze alternatieve manier beter aansluiten omdat ze neerkomt op de verkoop van een zelfstandige bedrijfstak.

Deze formule biedt specifieke voordelen, maar gaat ook gepaard met enkele beperkingen die het vermelden waard zijn.

Welke terminologie gebruiken?

De term asset deal wordt in M&A (Mergers and Acquisitions*) gebruikt om in ruime zin dit soort transacties te benoemen, zowel economisch als contractueel.

De overdracht van een handelsfonds daarentegen is een begrip dat door het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen wordt geregeld en dat het geheel van de elementen omvat die nodig zijn voor de uitbating (cliënteel, huurovereenkomst, handelsnaam, enz.).

De overdracht van een bedrijfstak geldt wanneer een vennootschap een afzonderlijke bedrijfsafdeling verkoopt die zelfstandig kan functioneren

Deze drie begrippen liggen dicht bij elkaar en worden vaak door elkaar gebruikt, terwijl hun betekenis toch enigszins verschilt.

Wanneer is deze formule aangewezen?

De asset deal is interessant wanneer de verkoper bepaalde activa wil behouden (bijvoorbeeld een gebouw) of wanneer de koper de verbonden passiva en risico’s wil vermijden. Zo wordt enkel overgedragen wat nuttig is voor de voortzetting van de activiteiten.

Prijsbepaling

De waardebepaling gebeurt doorgaans op basis van de overgedragen elementen (materieel, voorraad, goodwill) en niet volgens de ‘heilige’ EBITDA-multiple, die intussen de standaard is bij share deals. Dat kan gunstig zijn voor ondernemingen met een beperkte rendabiliteit.

De verkoopprijs blijft uiteraard in de vennootschap. De uitdaging is hoe men deze middelen kan overbrengen naar het privévermogen.

Fiscaal regime en btw

Bij de verkopende vennootschap valt de overdracht van activa onder de vennootschapsbelasting, die wordt geheven op de meerwaarde (verschil tussen boekwaarde en verkoopprijs).

Belangrijk is dat meerwaarden en minderwaarden met elkaar verrekend kunnen worden: een verlies op voorraad kan dus een meerwaarde op goodwill verminderen. Indien de verkopende vennootschap fiscale verliezen heeft, wordt de belasting bovendien geneutraliseerd.

De aangekochte elementen zijn voor de koper afschrijfbaar zoals elke investering. Dat blijkt vaak voordeliger dan bij een share deal.

Bovendien is de asset deal vrijgesteld van btw indien ze betrekking heeft op een geheel van goederen (overdracht van een autonome activiteit) en indien de overnemer btw-plichtig is.

Nauwkeurigheid en waakzaamheid

Het is cruciaal duidelijk vast te leggen welke activa deel uitmaken van de overdracht en welke uitgesloten blijven, aangezien contractuele vrijheid geldt. Hoe zit het bijvoorbeeld met de handelsnaam, de vorderingen of de activa die niet rechtstreeks aan de activiteit verbonden zijn?

De inventaris van activa en voorraad moet gedetailleerd zijn, en de voorwaarden voor de overdracht van vorderingen en schulden moeten helder vastliggen.

De overdrachtsdatum speelt een sleutelrol: vanaf deze peildatum gaan de rechten en verplichtingen over op de overnemer.

Een duidelijke communicatie met klanten en leveranciers is cruciaal, omdat zij geconfronteerd worden met een nieuwe juridische entiteit en hun procedures moeten aanpassen (referenties, bankrekening, enz.).

“Blanco” attesten

Om hoofdelijke aansprakelijkheid voor fiscale en sociale schulden te vermijden, moet de verkoper ‘blanco’ attesten bezorgen voor de directe belastingen, de btw en de RSZ. Deze attesten, aan te vragen via een ervaren persoon zoals de boekhouder, zorgen voor extra zekerheid bij de transactie.

Samengevat kan de asset deal een interessant alternatief vormen voor de share deal, met name wanneer de koper de risico’s van de vennootschap niet wenst over te nemen.

Bovendien maakt deze formule het mogelijk de fase van due diligence te verlichten, die vaak zwaar en soms zelfs een knelpunt.

Met de juiste voorbereiding en begeleiding door professionals kan een asset deal zorgen voor een vlottere en veiligere overdracht, afgestemd op de behoeften van beide partijen.

Tanguy della Faille

Partner FB Transmission

tanguy.della.faille@fb-transmission.com

(*) M&A of Mergers and Acquisitions (in het Nederlands: Fusies en Overnames) is de term die gebruikt wordt om de activiteit van bedrijfsoverdracht aan te duiden.